Grote Nutteloze Werken

'Grote nutteloze werken' is de Belgisch-Nederlandse benaming voor ongebruikte of onafgewerkte grootschalige openbare projecten. Het is een vertaling van de Franse term Grands travaux inutiles, soms afgekort tot GTI.

De term wordt in overdrachtelijke zin ook wel gebruikt voor bouwwerken die wel in gebruik zijn genomen, maar waarvan het nut niet of nauwelijks bewezen is. Het nutteloze karakter van een aantal "Grands Travaux Inutiles" wordt betwist, niet enkel door de overheden die ze gebouwd hebben, maar voor wat België betreft ook door de taalgemeenschappen.

Kolonel H.L van Roijenweg - Leusden

Deze op- en afritten op de A28 tussen afrit 4 en 5,  zijn vermoedelijk aangelegd om in tijde van oorlog een snelle toegang tot de vliegbasis bij Soesterberg te hebben. Onder het gras ligt een asfalt laagje, dat ongeveer 20 jaar geleden is aangelegd.

Zeist Spoorbrug - Zeist

Het spoorviaduct “het oude spoor” over de A28 bij Zeist is in praktijk nooit gebruikt als zodanig. Ooit bedoeld voor de spoorlijn Bilthoven-Zeist, die al buiten gebruik was toen het viaduct werd aangelegd. Volgens het boek Geheim Landschap is het viaduct uitsluitend gebouwd om een geheime defensie pijpleiding over de snelweg te dragen. Die leiding, naar Vliegbasis Soesterberg, lag er al toen de snelweg kwam. En om naar het publiek toe uit te leggen waarom er een viaduct kwam, heeft men het verhaal verzonnen van de spoorbrug.

Station Lelystad Zuid - Lelystad

In Lelystad is behalve Station Lelystad Centrum ook een station Lelystad Zuid aangelegd in ruwbouw. Lelystad heeft zich echter minder snel ontwikkeld dan gedacht. Hierdoor ligt het nooit afgebouwde station nog altijd een eind buiten de stad. Toekomstige uitbreiding van Lelystad zal er mogelijk voor zorgen dat het station alsnog gebruikt kan worden en er aanlegkosten bespaard worden

Viaduct Rijstvogelstraat - Badhoevedorp

Het doel van dit viaduct was dat er een directe verbinding zou komen tussen de Sloterbrug en de Schipholweg. De aanleg van de villawijk Toevluchtstraat maakte dit onmogelijk. Jarenlang was er een loze weg. Nu is het een parkeerplaats geworden.

Houtkribdijk

Na Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland zou het zuidwestelijk deel van het IJsselmeer (Markermeer) worden ingepolderd. Begonnen werd met de aanleg van de Houtribdijk die in 1976 werd voltooid. De inpoldering werd echter afgeblazen, en de Houtribdijk is alleen in gebruik als N302.

Kasteel Almere - Almere

Kasteel Almere is een kasteel in de buurt van Almere. De bouw begon in 2000, maar is vanwege financiële problemen in 2002 stilgelegd. In 2005 is het project opgekocht door Gravin BV met de intentie het project af te maken. Een door Gravin BV ingediend plan om op het terrein ook 500 woningen te bouwen is in januari 2008 door de gemeente Almere afgekeurd.

Tramrails busbaan - Amsterdam

In Amsterdam werd in 1985 een krediet gegeven voor de aanleg van een vrije tram (en busbaan) in de Haarlemmerhouttuinen tussen de Droogbak en het Haarlemmerplein. Omdat over de lijnvoering nog geen beslissing was genomen werd de trambaan nog niet van bovenleiding voorzien en aangesloten op het tramnet. Na bijna 30 jaar is de trambaan nog steeds niet in gebruik en ook na bijna 30 jaar intensief busverkeer versleten en niet meer bruikbaar zonder deze te vernieuwen.

Metro IJburg - Amsterdam

Vanaf station Amsterdam Centraal loopt een nooit gebruikte tunnel in oostelijke richting, gebouwd voor een metrolijn naar IJburg. Omdat op IJburg minder woningen worden gebouwd dan was gepland, is gekozen voor een bovengrondse tramverbinding (de IJtram) die geen gebruik maakt van deze tunnel.

Op de plek waar de metrobuis onder de grond ligt, staat nu de Chocoladefabriek in oprichting.

Calatravabruggen - Haarlemmermeer

Binnen de gemeente Haarlemmermeer was de bouw van de bruggen een omstreden project, vanwege de hoge kosten en het door tegenstanders megalomaan genoemde idee om de gemeente met de bruggen 'op de kaart te zetten'. Velen vonden de extravagante bruggen veel te fors voor de relatief smalle Hoofdvaart. Voor de bouw was in 1999 16,4 miljoen euro beschikbaar gesteld, maar de uiteindelijke kosten bedroegen 28,8 miljoen euro. Een van de extra kostenposten ontstond toen duidelijk werd dat een zwaardere constructie vereist was, waardoor ook een stevigere fundering nodig was.

In april 2007 werd bekend dat er minimaal 5 miljoen euro uitgetrokken moet worden voor het herstel van de bruggen, vanwege het optreden van roest.

In augustus 2013 zijn de kosten voor herstel en onderhoud van de bruggen opgelopen tot meer dan 50 miljoen euro, terwijl men aanvankelijk uitging van een maximum van 20 miljoen.

Blauwe Stad - Oldambt

De aanleg van de woonplaats Blauwestad met vijf verschillende woongebieden met ieder een eigen uitstraling: De Wei, Het Park, Het Riet, Het Dorp en Het Wold, waar volgens de oorspronkelijke plannen ongeveer 1480 nieuwe woningen gebouwd zouden moeten worden. Nadat bleek dat er veel minder animo was dan verwacht, is het aantal te bouwen huizen in 2013 teruggeschroefd tot bijna 1250 en is de opleverdatum verplaatst van 2016 naar 2051.

In januari 2013 zijn de plannen voor Blauwestad verder bijgesteld. De grondprijzen zijn daarbij met 20 procent verlaagd. Omdat er nog steeds weinig woningen verkocht werden, koos de provincie bovendien voor een lager tempo en uiteindelijk minder woningen. Waar in 2010 nog was uitgegaan van 1.480 woningen, werd dit aantal nu teruggebracht naar 1.247 woningen, te bouwen tot het jaar 2051. Deze aanpassingen hebben de provincie tussen de 25,3 tot 29 miljoen euro gekost. Sinds de hernieuwde plannen in 2010 zijn in Blauwestad negen kavels verkocht, waarmee het totaal aantal verkochte kavels begin 2013 op 194 stond.

[foto: Niki.nl]

Noordhollandsch kanaal - Noord-Holland

Het 75 kilometer lange Noordhollandsch Kanaal, in het begin van de 19e eeuw in opdracht van koning Willem I aangelegd als verbinding tussen Amsterdam en de Noordzee, bleek al snel te smal en te bochtig. Het is later vervangen door het slechts 21 kilometer lange Noordzeekanaal, waarmee werd begonnen in 1865. Het kanaal heeft wel een functie in de waterbeheersing en pleziervaart. Ten noorden van Alkmaar is er nog beroepsvaart.

Eekhoornbrug Benoordenhoutseweg - Den-Haag

In september 2012 werd er voor €144.000 een brug aangelegd zodat eekhoorns van het Haagse Bos naar Landgoed Clingedael konden komen, zonder aangereden te worden. In 2015 hebben slechts 3 eekhoorns gebruik gemaakt van de brug.

Scheringa museum voor realisme - Spanbroek

In 2004 kreeg de architect Herman Zeinstra uit Amsterdam de uitnodiging een nieuw museumgebouw te ontwerpen. De kunstcollectie van Dirk Scheringa was tot dan toe ondergebracht in een voormalige huishoudschool. De opdracht was een overzichtelijk, natuurlijk gebouw te maken dat een geheel zou vormen met de kunst en de tuin. Het nieuwe museum zou begin 2010 worden opgeleverd. Zover kwam het echter niet door het faillissement van Scheringa’s zakenimperium. Op 16 oktober 2009 werd de bouw door de aannemer stilgelegd, omdat de opdrachtgever, DSB Stadion BV, niet meer aan de betalingsverplichtingen kon voldoen. Het gebouw was toen voor 80% voltooid. Op 22 september van 2015 is er via een veiling een nieuwe eigenaar gevonden, welke nu in het pand zit. Dus helemaal nutteloos is het niet meer. 

Schipholdraaibrug - Schiphol

De Schipholdraaibrug is een draaibrug over de Ringvaart in de Oude Schipholweg, tussen de buurtschap Nieuwe Meer en Schiphol-Oost, en verbindt de gemeentes Haarlemmermeer en Amstelveen ter hoogte van het Amsterdamse bos.

De in juli 1936 geopende brug ligt op de plaats van het afgebroken Fort aan het Schiphol. Toen de groei van de in 1920 geopende luchthaven Schiphol een toenemende verkeersdrukte tot gevolg had, was de capaciteit van de Sloterbrug onvoldoende, en er was al eerder, in 1926, in het kader van het Primaire Wegenplan van de Provincie Noord-Holland besloten de Spaarnwouderweg (de huidige Oude Schipholweg) te upgraden naar een autoweg. Het doortrekken daarvan naar Amstelveen via wat nu de Burgemeester Colijnweg door het gelijktijdig aangelegde Amsterdamse bos is geworden maakte ook deel uit van deze plannen. Dat bij Koninklijk Besluit in 1926 de defensieve betekenis van het fort Schiphol kwam te vervallen betekende dat het fort aan de provincie kon worden overgedragen. Deze ging over tot sloop van het fort en ging over tot bouw van de brug. Het brugwachtershuis en de landhoofden zijn in typische Amsterdamse School baksteenarchitectuur uitgevoerd. Tijdens de bouw heeft er op deze plek tussen 01-01-1932 en de opening in 1936 een pontje gevaren.

Door wijzigingen aan de Burg. Colijnweg is de betekenis van de brug verminderd: het is in 2013 voor auto's een éénrichtingsbrug geworden, in oostelijke richting, vanaf Schiphol in de richting van Amstelveen, en vormt een deel van de oprit naar de A9. Verkeer van het Amsterdamse Bos naar Badhoevedorp en Schiphol moet voortaan omrijden via de Bosrandbrug.

Op 17 februari 2014 is de brug afgesloten voor autoverkeer na een onverwachte verzakking. Fietsers en voetgangers kunnen er nog wel over heen en de brug kan worden geöpend voor schepen. Autoverkeer moet echter gebruikmaken van de A9 of de Bosrandbrug. Verwacht dat deze situatie minstens tot begin 2016 duurt.

Loopbrug passerelle Station Roosendaal - Roosendaal

Een loopbrug die 1,6 miljoen gekost heeft. De loopbrug wordt nauwelijks gebruikt. Vlak na de aanleg van de loopbrug werd de school aan de andere kant van de loopbrug gesloten.